Mahkamah
Keadilan Antarabangsa (Bahasa
Inggeris: International Court of Justice; Bahasa
Perancis: Cour internationale de justice) (dikenali secara ringkas
sebagai Mahkamah Dunia atau ICJ) adalah organ utama kehakiman Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu.
Tempat perbicaraannya adalah di Istana Keamanan di Den Haag, Belanda.
Didirikan pada tahun 1945
oleh Piagam Pertubuhan
Bangsa-Bangsa Bersatu, Mahkamah ini mula beroperasi pada tahun 1946 sebagai pengganti
kepada Mahkamah Tetap
Keadilan Antarabangsa. Statut Mahkamah Keadilan Antarabangsa yang serupa
dengan yang digunapakai oleh mahkamah tetap yang lalu, adalah dokumen utama
perlembagaan mahkamah ini yang menggariskan regulasi Mahkamah.[1]
ICJ tidak seharusnya dikelirukan dengan Mahkamah Jenayah Antarabangsa atau Undang-undang
Jenayah Perang (Belgium, yang keduanya juga mempunyai bidang kuasa
"global". Bahasa rasmi mahkamah ini adalah bahasa Inggeris dan
bahasa Perancis.
Kerja yang
dijalankan mahkamah dicirikan pelbagai aktiviti kehakiman. Fungsi-fungsi
utamanya adalah untuk menyelesaikan pertikaian undang-undang
yang dirujuk kepada ia oleh negara dan memberi pendapat berkenaan persoalan berkait
undang-undang yang timbul kepada organ dan agensi yang dibenarkan merujuk
kepadanya untuk mendapat jawapan. Jumlah keputusan yang diselesaikan ICJ
masih kecil bilangannya, akan tetapi terdapat kesukarelaan menggunakan Mahkamah
ini semenjak 1980an, terutama di kalangan negara
membangun, walaupun Amerika Syarikat telah mengundurkan dirinya daripada
bidang kuasa wajib keatasnya pada tahun 1986. Ini bermakna bahawa ia hanya
menerima bidang kuasa mahkamah keatasnya mengikut dasar kes-ke-kes
CJ dianggotai oleh
lima belas hakim
yang dipilih oleh Perhimpunan Agung PBB dan Majlis Keselamatan PBB daripada suatu
senarai mereka yang dicadangkan oleh kumpulan-kumpulan kebangsaan di Mahkamah Tetap Timbangtara.
Proses pilihan adalah termaktub dalam Artikel 4-12 statut ICJ. Hakim berkhidmat
untuk tempoh sembilan tahun sekali dan boleh dilantik semula. Pilihanraya
perlantikan berlaku setaip tiga tahun, dengan satu pertiga daripada hakim
berundur setiap kali, untuk memastikan penerusan dalam mahkamah itu sendiri.
Jika adanya hakim
yang meninggal dalam perkhidmatannya, amalan biasa secara lazimnya adalah untuk
melantik satu hakim baru daripada negara yang sama untuk menggantikannya.
Tidak lebih daripada satu hakim boleh datang daripada negara yang sama pada
suatu masa. Mengikut Artikel 9, keanggotaan Mahkamah seharusnya mewakili
"tamadun-tamadun utama dan sistem perundangan utama di dunia". Secara
hakikatnya, ini bermaksud common law, undang-undang
sivil dan undang-undang sosialis (kini undang-undang pos-komunis).
Semenjak dekad 1960an, setiap daripada lima anggota tetap
Majlis Keselamatan (Perancis, China, Russia, United
Kingdom dan Amerika Syarikat) telah sentiasa mempunyai satu
hakim mereka sendiri di Mahkamah ini. Kebercualian adalah China (Republik
China sehingga 1971,
Republik Rakyat China daripada tahun 1971 dan kemudiannya),
yang tidak mempunyai hakim di Mahkamah dari tahun 1967-1985 kerana ia tidak
mencalonkan satu wakil. Peraturan komposisi geopolitik
wujud meskipun tiada bahagian ia dalam Statut ICJ.
Artikel
2 daripada Statut memberi provisi kepada semua hakim sebagai "dipilih
dengan tidak mengira kewarganegaraan mereka daripada manusia yang punyai sifat moral yang
tinggi", yang berkelayakan untuk pejabat kehakiman tertinggi di negara
mereka sendiri atau peguam yang punyai kebolehan yang mencukupi dalam undang-undang antarabangsa. Kebebasan
kehakiman dihuraikan sepenuhnya dalam Artikel-Artikel 16-18. Hakim-hakim ICJ
tidak boleh memegang sebarang jawatan lain, mahupun mewakili mana-mana
kepentingan. Satu hakim boleh dibuang hanya dengan undian sebulat suara ahli Mahkamah lain.
Walaupun terdapat provisi-provisi ini, kebebasan hakim daripada mahkamah masih
dipertikai. Misalnya semasa kes Nicaragua lwn Amerika
Syarikat, Amerika Syarikat mengeluarkan suatu kenyataan yang
mencadangkan bahawa ia tidak boleh mengemukakan bukti sensitif kepada Mahkamah
oleh sebab kehadiran hakim-hakim daripada negara-negara blok Timur.
[2]
Hakim-hakim
boleh memberi keputusan bersama atau memberikan pendapat mereka sendiri secara
berasingan. Keputusan dan Pendapat Nasihat adalah mengikut majoriti, dan, jika
adanya divisi yang sama, undi Presiden menjadi penentu.[3]
Para hakim juga boleh memberi pendapat bertentangan secara berasingan.
Hakim-hakim Ad hoc
Artikel
31 daripada statut berkenaan satu prosidur dimana hakim-hakim ad hoc menduduki kes-kes yang biasa
menimbulkan perbalaman di hadapan Mahkamah. Sistem ini membenarkan mana-mana
pihak dalam satu kes perbalahan untuk mencalonkan satu hakim pilihan mereka
(biasanya berwarganegara negara berkenaan), jika tiada hakim yang
berwarganegara negara-negara dalam pertikaian terbabit membicarakan kes
berkenaan. Hakim-hakim Ad hoc terlibat secara keseluruhan dalam kes dan
semua pertimbangannya, bersama dengan anggota tetap. Maka, ia mungkin untuk
sebanyak tujuhbelas hakim bersidang dalam satu kes sekali.
Sistem
begini mungkin nampak aneh apabila dibandingkan dengan proses mahkamah domestik
tetapi tujuannya adalah untuk menggalakkan negara-negara merujuk kepada ia
untuk penyelesaian pertikaian mereka. Sebagai contoh, jika suatu negara
mengetahui yang ia ada satu pegawai kehakiman yang boleh terlibat dalam
pertimbangan dan memberikan maklumat tentang perspektif negara berkenaan,
negara itu lebih berkenan untuk mensabitkan diri pada bidang kuasa Mahkamah.
Walaupun sistem ini merugikan sifat kehakiman badan ini, ia biasanya tidak
memberikan kesan praktikal. Hakim-hakim ad hoc biasanya (tetapi bukan
selalunya) mengundi untuk negara yang mencalonkan mereka, dan seterusnya
membatalkan undian mereka sesama sendiri.
Kamar
Secara
umumnya mahkamah bersidang sebangku, tetapi dalam limabelas tahun kebelakangan
ini ia telah juga bersidang sebagai kamar. Artikel 26-29 daripada statut
membenarkan Mahkamah membentuk kamar-kamar yang lebih kecil, dengan tiga atau
lima hakim, untuk mendengar kes. Dua jenis kamar dikontemplasikan oleh Artikel
26: pertamanya, kamar untuk kategori kes-kes khas, dan kedua, pembentukan kamar
ad hoc untuk mendengar pertikaian khusus. Pada tahun 1993 satu kamar yang
istimewa ditubuhkan dibawah Artikel 26(1) daripada statut ICJ untuk mendengar
kes berkenaan perkara-perkara alam
sekitar (tetapi setakat ini kamar ini tidak pernah digunakan).
Kamar
ad hoc lebih banyak bersidang. Sebagai contoh, kamar digunakan untuk
mendengar Kes Teluk Maine (Amerika
Syarikat lwn Kanada)[4]
Dalam kes berkenaan, pihak-pihak terlibat memperjelaskan bahawa mereka akan
menarik balik kes berkenaan sehingga Mahkamah melantik hakim-hakim kepada kamar
yang boleh diterima oleh semua pihak terlibat. Keputusan mahkamah mungkin
mempunyai kurang beratnya jika berbanding keputusan Mahkamah penuh, atau
mungkin mengurangkan tafsiran wajar undang-undang antarabangsa universal yang
disusuli pelbagai perspektif budaya dan undang-undang dunia. Pada sebelah yang
lainnya pula, penggunaan Kamar mungkin menggalakkan penggunaan Mahkamah yang
lebih kerap dan sekaligus meningkatkan resolusi pertikaian antarabangsa.[5]
Bidang kuasa
Lihat rencana
utama: Bidang kuasa
Mahkamah Keadilan Antarabangsa.
Seperti termaktub
dalam Artikel 93 Piagam PBB, kesemua 191 ahli PBB secara automatik menjadi pihak kepada statut Mahkamah.
Negara yang bukan ahli PBB juga boleh menjadi pihak kepada statut Mahkamah
dibawah prosidur Artikel 93(2). Sebagai contoh, Switzerland
menggunakan prosidur ini sehingga tahun 1948 untuk menjadi
pihak; Nauru juga
menjadi satu pihak pada tahun 1988. Apabila suatu negara menjadi pihak kepada statut Mahkamah,
ia berhak melibatkan diri kepada kes-kes yang dibicarakan dihadapan Mahkamah.
Akan tetapi, menjadi pihak kepada statut tidak secara automatik memberikan
Mahkamah bidang kuasa keatas pertikaian yang melibatkan pihak berkenaan. Isu bidang kuasa dikira dalam dua jenis kes
ICJ: iaitu isu perbalahan dan pendapat nasihat.
Isu-isu hangat dipertikai
Dalam kes-kes
perbalahan, ICJ mengeluarkan suatu keputusan yang mengikat pada negara-negara
yang sudi menerima bidang kuasa mahkamah. Hanya negara boleh menjadi pihak dalam kes-kes
perbalahan. Individu, badan koperat, bahagian-bahagian negara persekutuan, NGO, organ-organ PBB dan
kumpulan-kumpulan penentu nasib sendiri tidak
terlibat secara langsung dalam kes-kes, walaupun Mahkamah sendiri boleh
menerima maklumat daripada organisasi antarabangsa umum.
Ini tidak bermakna kepentingan bukan negara tidak menjadi subjek perbicaraan
jika suatu negara membawa tindakan pada suatu negara yang lain. Sebagai contoh,
satu negara boleh, dalam kes "lindungan diplomatik", membawa kes yang
mewakili salah seorang warganegara atau syarikat negaranya.[6]
Bidang kuasa
sering menjadi persoalan kritikal untuk mahkamah dalam isu perbalahan. (Lihat Prosidur di bawah.) Prinsip utama
merupakan bahawa ICJ mempunyai bidang kuasa hanya pada dasar kesukarelaan.
Artikel 36 menggariskan empat dasar dimana bidang kuasa Mahkamah tertahluk.
- Pertama, 36(1) memberi provisi dimana pihak-pihak boleh merujuk kes-kes kepada Mahkamah (bidang kuasa didasarkan "persetujuan istimewa" atau "compromis"). Cara ini berlandaskan kesukarelaan terangan berbanding bidang kuasa wajib seperti dalam mahkamah biasa tempatan. Ia merupakan kemungkinan dasar yang paling berkesan untuk bidang kuasa Mahkamah kerana pihak-pihak berkenaan telah menyatakan dengan jelas hasrat mereka untuk pertikaian diselesaikan oleh Mahkamah dan sekaligus lebih cenderung untuk mengikut keputusan yang dicapai.
- Kedua, 36(1) juga memberikan Mahkamah bidang kuasa keatas "perkara yang termasuk dalam... triti dan konvensyen yang sedang berkuatkuasa". Kebanyakan triti moden akan mempunyai fasal kompromi yang memberikan provisi suatu resolusi pertikaian oleh ICJ.[7]Kes yang didasarkan fasal kompromi tidak begitu berkesan berbanding kes yang berdasarkan persetujuan istimewa kerana negara berkenaan mungkin tidak mempunyai kepentingan dalam perkara dalam pertikaian dikaji oleh Mahkamah dan mungkin menolak keputusan yang dicapainya. Sebagai contoh, semasa Krisis tebusan Iran, Iran enggan menyertai kes yang dibawa oleh Amerika Syarikat keatasnya yang didasarkan suatu fasal kompromi dalam Konvensyen Vienna mengenai Hubungan Diplomatik, dan seterusnya tidak mengikut keputusan yang dicapai.[8]Semenjak dekad 1970an, penggunaan fasal begini beransur tidak dipakai. Kebanyakan triti moden kini terdapat regim resolusi pertikaian sendiri, yang sering didasarkan bentuk-bentuk timbangtara.[9]
- Ketiga, Artikel 36(2) membenarkan negara-negara memasukkan fasal deklarasi pilihan menerima bidang kuasa Mahkamah. Teg "wajb" yang kadangkala termasuk dalam bidang kuasa Artikel 36(2) mengelirukan kerana deklarasi yang dibuat oleh negara-negara adalah secara sukarela. Tambahan pula, banyak deklarasi memasukkan fasal menghadkan bidang kuasa, seperti mengecualikan sesetengah jenis pertikaian ("ratione materia").[10]Prinsip kesalingan mungkin menghadkan lagi bidang kuasa Mahkamah. Dari bulan Disember 2005, enampuluh lima negara mempunyai deklarasi yang sedang berkuatkuasa.[11]Dari kesemua anggota tetap Majlis Keselamatan, hanya United Kingdom mempunyai deklarasi. Dalam tahun-tahun awal Mahkamah, kebanyakan deklarasi-deklarasi dibuat oleh negara-negara maju. Semenjak kes Nicaragua lwn Amerika Syarikat, deklarasi yang dilakukan oleh negara-negara membangun bertambah mencerminkan keyakinan kebolehan Mahkamah menyelesaikan pertikaian secara adil, semenjak dekad 1980-an. Negara-negara maju kini kian menambah pengecualian atau terus mengundurkan diri daripada bidang kuasa ICJ, sebagai contoh Amerika Syarikat sebagaimana dinyatakan diatas dan Australia yang telah bertindak mengecualikan perihal persempadanan marintim untuk menggelakkan daripada disaman Timor Timur dua bulan sebelum kemerdekaan negara berkenaan.[12]
- Akhirnya, 36(1) memberi provisi untuk bidang kuasa diasaskan deklarasi yang dibuat dibawah statut Mahkamah Tetap Keadilan Antarabangsa. Artikel 37 daripada statut ICJ secara samanya memindahkan bidang kuasa dibawah apa-apa fasal kompromi dalam satu triti yang memberi bidang kuasa kepada Mahkamah Tetap.
- Sebagai tambahan, Mahkamah mungkin ada bidang kuasa berdasarkan persetujuan tersirat (forum prorogatum). Jika tiada bidang kuasa jelas sebagaimana ditetapkan Artikel 36, bidang kuasa akan didirikan jika responden menerima bidang kuasanya atau hanya merayui berdasarkannya. Usul ini muncul dalam Kes Teluk Corfu (UK lwn Albania) dimana ia diputuskan yang suatu surat dari Albania mengatakan bahawa ia berserah kepada bidang kuasa ICJ telah cukup untuk mendirikan bidang kuasa keatasnya.
Pendapat nasihat
Satu pendapat
nasihat adalah satu fungsi mahkamah yang terbuka hanya untuk badan dan agensi
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu. Dalam penerimaan satu permintaan, Mahkamah
menentukan Negara dan organisasi mana yang memberi maklumat berguna dan
memberikan mereka peluang untuk mengemukakan kenyataan bertulis atau
percakapan. Pendapat nasihat secara asalnya adalah untuk cara dimana agensi PBB
boleh mendapat bantuan Mahkamah dalam menentukan isui-isu undang-undang yang
kompleks yang mungkin dibawah mandat tersendiri mereka. Sebagai prinsip,
pendapat nasihat Mahkamah bersifat nasihat dalam cirinya, namun mereka
berpengaruh dan dihormati secara meluas. Sementara sesetengah regulasi memberi
kuasa untuk keputusan yang dicapai secara ini mengikat kepada agensi atau negara
secara khusus, mereka secara amnya tidak mengikat dibawah Statut Mahkamah.
Pendapat nasihat
sentiasa bersifat kontroversi, oleh sebab persoalan yang ditanyakan adalah
berkontroversi atau kes telah dikejar sebagai cara "pintu belakang"
untuk membawa apa yang sebenarnya merupakan perbalahan ke muka Mahkamah.
Contoh kes
meliputi:
- Pendapat nasihat berkeaan Halangan Tebing Barat Israel.
- Pendapat nasihat berkenaan kesahan menggunakan (atau ancaman untuk menggunakan) senjata nuklear.
- Pendapat mengenai Sahara Barat, yang dikeluarkan pada tahun 1975.
ICJ dan Majlis Keselamatan
Artikel 94
mendirikan tugas semua ahli PBB untuk mengikut keputusan Mahkamah yang
melibatkan mereka. Jika pihak terlibat enggan, isu ini mungkin dibawa ke muka Majlis Keselamatan untuk tindakan
penguatkuasaan. Terdapat masalah ketara dengan penguatkuasaan cara begini. Jika
keputusan yang dicapai bertentangan dengan salah satu daripada lima ahli Majlis
Keselamatan atau sekutunya, apa-apa resolusi berkenaan penguatkuasaan akan
diveto. Ini berlaku, sebagai contoh, selepas kes Nicaragua lwn Amerika
Syarikat, dengan tindakan Nicaragua membawa isu keengganan AS untuk mengikuti
keputusan Mahkamah ke hadapan Majlis Keselamatan.[13]
Lagipun, jika Majlis Keselamatan enggan menguatkuasakan suatu keputusan pada
mana-mana negara lain, tiada cara untuk memastikan penguatkuasaan.
Hubungan antara
ICJ dan Majlis Keselamatan dan pembahagian kuasa mereka
dinotakan oleh Mahkamah pada tahun 1992, dalam [[Kes Pan Am|Kes Pan Am] Mahkamah terpaksa
menimbangi suatu permohonan oleh Libya untuk satu perintah mengenakan langkah-langkah sementara
untuk melindungi haknya yang ia telah kata sedang dicabuli ugutan pengenaan sekatan
ekonomi oleh United Kingdom dan Amerika
Syarikat. Masalahnya merupakan bahawa sekatan ini telah diluluskan oleh
Majlis Keselamatan dan berpotensi mewujudkan konflik antara Bahagian VII fungsi
Majlis Keselamatan dan fungsi pengadilan Mahkamah. Mahkamah memutuskan, dengan
undian sebelas undi menentang lima, yang ia tidak boleh memerintahkan langkah-langkah
sementara berkenaan kerana hak-hak yang dituntuk Libya sekalipun sah dibawah Konvensyen Montreal tidak lagi
boleh ditegakkan kerana tindakan itu diluluskan oleh Majlis Keselamatan.
Mengikut Artikel 103 Piagam PBB, kewajiban dibawah Piagam itu mengatasi
kewajiban yang dituntut triti-triti.
Terdapat unsur
ketara keenggannan majoriti Mahkamah untuk terlibat dalam satu pertikaian
dengan Majlis. Mahkamah menyatakan dalam kes Nicaragua bahawa tiada
keperluan percanggahan dengan tindakan oleh Majlis Keselamatan dan pengadilan
ICJ. Sekalipun demikian, apabila terdapat ruangan untuk suatu konflik,
timbangan berberat pada Majlis Keselamatan.
Jika salah-suatu
pihak gagal "untuk melakukan kewajiban yang dituntut keatasnya dibawah
keputusan yang dicapai Mahkamah", Majlis Keselamatan boleh dipanggil untuk
"membuat cadangan atau menentukan tindakan" jika Majlis Keselamatan
berpendapat bahawa tindakan atau cadangan berkenaan perlu. Dalam pengamalan,
bidang kuasa Mahkamah dihadkan dengan keengganan pihak yang kalah perbicaraan
untuk mengikut keputusannya, dan keengganan Majlis Keselamatan untuk menekankan
akibatnya. Akan tetapi, dalam teori, "dimana berkenaan pihak-pihak kepada
kes, suatu keputusan oleh Mahkamah adalah mengikat, akhir dan tampa
rayuan," dan "dengan menandatangani Piagam, suatu Negara Ahli
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu akan mengikut apa-apa keputusan oleh Mahkamah
Keadilan Antarabangsa dalam suatu kes dimana ia menjadi satu pihak."
Sebagai contoh,
dalam kes Nicaragua lwn Amerika
Syarikat negara berkenaan yang telah sebelumnya menerima
bidang kuasa wajib mahkamah apabila diwujudkan pada tahun 1946, mengundurkan diri
daripadanya selepas keputusan Mahkamah pada tahun 1984 mengarahkan Amerika
Syarikat "berhenti dan bertegah" daripada "penggunaan
kekerasan haram" keatas kerajaan Nicaragua.
Dalam keputusan yang terbahagi dua, majoriti daripada Mahkamah telah membuat
kesimpulan bahawa Amerika Syarikat telah "melanggar
kewajibannya dibawah undang-undang adat antarabangsa untuk tidak menggunakan
kekerasan bertentangan dengan satu negara lain" dan mengarahkan AS
membayar ganti rugi (lihat nota 2), sekalipun
negara ini tidak pernah berbuat begitu.
Contoh kes-kes perbalahan
merangkumi:
- Aduan oleh Amerika Syarikat pada tahun 1980 bahawa tindakan Iran menahan diplomat Amerika di Tehran melanggar undang-undang antarabangsa.
- Pertikaian antara Tunisia dan Libya mengenai persempadanan pentas benua antara mereka.
- Pertikaian mengenai sempadan marintim antara A.S. dan Kanada di kawasan Teluk Maine.
- Aduan oleh Republik Persekutuan Yugoslavia tentang negara-negara ahli Triti Organisasi Atlantik Utara mengenai tindakan mereka dalam Perang Kosovo. Ini dinafikan pada 15 Disember 2004 kerana kekurangan bidang kuasa, kerana FRY bukanlah suatu pihak kepada statut ICJ pada masa ia membuat permohonan.
- Pertikaian antara Malaysia dan Indonesia mengenai milikan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan.
Secara amnya
Mahkamah paling menampakkan kejayaan dalam menyelesaikan pertikaian sempadan
dan penggunaan lautan dan selat. Dimana Mahkamah telah, dalam sesetengah
situasi, menyelesaikan tuntutan oleh satu Negara yang dibawa berdasarkan
keinginan rakyatnya, Mahkamah secara amnya mengelak daripada mendagar kes
perbalahan yang bersifat politik, oleh sebab tiadanya mekanisme penguatkuasaan
padanya dan kekurangan bidang kuasanya. Mahkamah telah secara amnya memutuskan
bahawa ia tiada bidang kuasa untuk mendengar kes berkenaan penggunaan
kekerasan.
Undang-undang diaplikasi
Lihat rencana
utama: Sumber-sumber
undang-undang antarabangsa
Apabila memutuskan
kes, Mahkamah mengaplikasi undang-undang antarabangsa sebagaimana dihuraikan
dalam Artikel 38 daripada Statut ICJ. Artikel berkenaan memberi provisi bahawa
dengan membuat keputusan, Mahkamah akan mengaplikasi konvensyen antarabangsa,
adat antarabangsa, dan "prinsip-prinsip am undang-undang yang diiktiraf
dalam negara-negara bertamadun". Ia juga boleh merujuk pada tulisan
akademik dan keputusan lepasnya untuk bantuan mentafsirkan undang-undang,
walaupun Mahkamah tidak secara formal diikat oleh keputusannya yang lepas
berdasarkan doktrin stare decisis. Artikel 59 berkata secara jelas bahawa
usul common
law duluan mengikat atau stare decisis
tidak diaplikasi kepada keputusan ICJ. Keputusan Mahkamah mengikat hanya yang
terlibat dalam kes berkenaan sahaja. Akan tetapi dibawah 38(1)(d), Mahkamah
boleh menimbangi keputusannya yang lepas. Dalam realiti, ICJ amat jarang
melanggari keputusan lepasnya dan menanggap mereka sebagai duluan mengikat
serupa dalam mahkamah agong dalam sistem common
law. Sebagai tambahan, peguam antarabangsa sering beroperasi dengan andaian
bahawa keputusan lepas ICJ punyai usul mengikat.
Jika pihak-pihak
bersetuju, mereka juga boleh memberi Mahkamah kebebasan untuk menentukan ex aequo et bono ("dengan
adil dan saksama"), sejurus itu memberi ICJ kebebasan untuk membuat
keputusan saksama didasari apa yang adil dalam situasi berkenaan. Mahkamah yang
beroperasi dibawah ex aequo et bono akan berlaku dalam sesetengah hal seperti pengantara. Tetapi provisi ini tidak
pernah digunakan dalam sejarah kewujudan Mahkamah.
Prosidur
ICJ punyai kuasa
menentukan peraturannya sendiri. Prosidur Mahkamah terhurai dalam Peraturan
Mahkamah Keadilan Antarabangsa 1978 (sebagaimana dipinda pada tarikh 29
September 2005).[14]
Kes yang
dihadapkan ke ICJ akan mengikuti suatu corak standard. Kes difailkan oleh
seorang pemohon yang menulis suatu memorial bertulis menggariskan dasar bidang
kuasa Mahkamah dan kebaikan tuntutannya. Responden boleh menerima bidang kuasa
Mahkamah dan mengfailkan memorialnya yang tersendiri berkenaan kebaikan kesnya.
Bantahan awal
Responden yang tidak
mahu menyerah kepada bidang kuasa Mahkamah boleh menaikkan bantahan awal.
Apa-apa bantahan mesti diputuskan kesahannya sebelum Mahkamah boleh
menimbangkan kebaikan tuntutan pemohon. Biasanya suatu perbicaraan umum yang
berasingan akan diadakan mengenai bantahan awal kepada bidang kuasa Mahkamah
atau pertimbangan kes berkenaan.
Ketidakbolehkan pertimbangan merujuk kepada suatu julat argumentasi mengenai
faktor-faktor yang patut dipertimbangkan Mahkaah dalam menentukan bidang kuasa;
sebagai contoh, bahawa isu berkenaan tidak boleh diadili dalam sifatnya atau ia
bukanlah suatu "pertikaian perundangan".
Tambahan pula,
bantahan boleh dibuat kerana semua pihak yang terlibat tidak berada dihadapan
Mahkamah. Jika kes berkenaan memestikan Mahkamah membuat keputusan mengenai hak
dan kewajipan suatu negara yang tidak menerima bidang kuasa Mahkamah, Mahkamah
tidak akan mengeluarkan suatu keputusan mengenai meritnya.
Jika Mahkamah
menentukan bahawa ia mempunyai bidang kuasa dan kes berkenaan boleh diterima,
responden kemudiannya dimestikan menfailkan suatu Memorial berkenaan
merit/kebaikan tuntutan pemohon. Selepas semua argumentasi bertulis difailkan,
Mahkamah akan mengadakan suatu perbicaraan umum mengenai kebaikan-kebaikan.
Apabila satu kes
difailkan, mana-mana pihak (tetapi biasanya si pemohon) boleh memohon suatu
perintah daripada Mahkamah untuk melindungi status quo sementara
menunggu perbicaraan kes. Perintah-perintah begini dikenali sebagai Langkah
Sementara (atau Interim) dan serupa sifatnya pada injunksi interlokutori dalam
undang-undang domestik (Malaysia). Artikel 41 daripada statut membenarkan
Mahkamah mengeluarkan perintah berkenaan. Persoalan undang-undang yang timbul
daripada permohonan-permohonan sebegini adalah sejauh mana Mahkamah mesti puas
yang ia punyai bidang kuasa untuk mendegar merit kes sebelum memberikan langkah
sementara berkenaan.
Permohonan campur tangan
Dalam kes dimana
kepentingan negara ketiga terlibat, negara berkenaan boleh dibenarkan untuk
masuk campur dalam kesnya, dan terlibat sebagai suatu pihak sepenuhnya. Dibawah
Artikel 62, suatu negara "dengan kepentingan bersifat perundangan"
boleh diaplikasi; tetapi, ia adalah terpulang kepada Mahkamah untuk
membenarkannya. Campur tangan yang diluluskan buat kali pertama berlaku pada
tahun 1990.
Apabila kesemua
bicara telah berlangsung, Mahkamah akan mengeluarkan suatu pendapat majoriti.
Hakim individu boleh mengeluarkan pendapat perasingan (jika mereka bersetuju
dengan keputusan yang dicapai tetapi berbeza taakulannya) atau pendapat
bercanggah (jika mereka tidak bersetuju dengan majoriti). Tiada rayuan
dimungkinkan.